تعریف بارنامه
بارنامه (Bill of lading) به اختصار B/L یا B.L سندی است که توسط شرکت حمل و نقل صادر می شود. صدور این سند به معنی این است که کالایی مشخص در محلی مشخص برای ارسال به مقصدی مشخص تحویل گرفته شده است.
انواع بارنامه ها
با توجه به نوع وسیله حمل و نقل بارنامه های متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد.
- بارنامه دریایی (Ocean Bill of Lading)
- بارنامه هوایی (Air way Bill)
- بارنامه زمینی یا جاده ای (CMR)
- بارنامه راه آهن (Railway of Landing)
بارنامه دریایی
بارنامه دریایی سندی است که توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده آن، در مقابل دریافت کالا و مشخص شدن پرداخت هزینه آن جهت حمل و نقل دریایی صادر می گردد. در این بارنامه اطلاعات کامل بار ذکر می شود و توسط فرمانده کشتی امضاء می گردد و به موجب آن متعهد می شود بار توسط کشتی به مقصد حمل می شود و تحویل گیرنده داده می شود.
بارنامه در 4 نسخه تهیه می شود:
1. فرستنده کالا
2. گیرنده کالا
3. فرمانده کشتی
4. مالک کشتی یا نماینده آن
اطلاعات موجود در بارنامه دریایی
- آدرس و مشخصات کامل فرستنده
- آدرس و مشخصات کامل گیرنده
- شماره بارنامه
- نام کشتی و شماره سفر
- بندر محل بارگیری کالا
- بندر محل تخلیه کالا
- کشور مبداء و مقصد ارسال بار
- علایم و شماره مهر و موم و شماره کانتینر در مورد محمولات کانتینری
- شرح کالا، تعداد و نوع بسته بندی و علايم آنها
- وزن محموله
- ابعاد محموله
- تاریخ صدور بارنامه
- امضا فرستنده و گیرنده کالا
- حساب هزینه و نرخ کرایه حمل
- کاربردهای بارنامه دریایی
- مشخص کننده قرار داد حمل است.
- مشخص کننده این است که حمل کننده بار را تحویل گرفته است.
- سند مالکیت کالا می باشد.
انواع بارنامه دریایی
• بارنامه مستقیم (Direct BL)
بارنامه ای است که نشان می دهد حمل کالا از مبدا تا مقصد و بدون تغییر وسیله حمل می باشد.
• بارنامه سراسری (Through BL)
بارنامه ای است که نشان می دهد کالا از کشور فروشنده تا مقصد نهایی توسط چند وسیله حمل انجام می شود (کشتی، کامیون و…)
• بارنامه دریایی (مربوط به سرویس های منظم دریایی) (Liner BL)
این بارنامه برای محموله کشتی هایی صادر می شود که دارای برنامه حرکت مشخص بوده و مسیرهای مشخصی را طی می کنند.
• بارنامه چارتر (Charter Party BL)
بارنامه ای است که برای بارهایی که با کشتی اجاره ای دربست حمل می گردد صادر می شود و حمل بارها تحت این بارنامه تابع قرارداد چارتر می باشد.
• بارنامه حمل مرکب فیاتا (.F.B.L)
یک سند حمل مرکب می باشد. این بارنامه یک سند قابل معامله است.
بارنامه راه آهن ( Railway of Landing )
در حمل و نقل ریلی بارنامه راه آهن از اهمیت ویژه ای برخوردار است و سندی است غیر قابل معامله و انتقال که توسط شرکت های راه آهن در ایستگاه های بارگیری آن صادر می شود و راه آهن طبق این سند اعلام می کند که کالای مشخص شده در بارنامه را تحویل گرفته و موظف می باشد بار را به مقصد سالم ارسال نماید.
اطلاعات موجود در بارنامه‌ی راه آهن
- نام و آدرس فرستنده کالا
- نام ایستگاه مبدأ و مقصد کالا
- نام و آدرس گیرنده کالا
- تعیین نوع کالا و مشخصات آن از قبیل تعرفه، ابعاد و غیره
- وزن کالا، تعداد بسته ها و مشخصات بسته بندی
- شماره واگن
- ذکر جزئیات مورد لزوم جهت گمرک
- هزینه حمل کالا (معمولا بر اساس تعرفه راه آهن مربوطه)
بارنامه زمینی ( C.M.R )
سندي غیر قابل معامله می باشد که تحت مقررات کنوانسيون CMR يا مقررات بين‌المللى حمل کالا با کامیون مورد استفاده قرار می گیرد. حدود مسئولیت های متصدیان حمل و نقل زمینی مشخص می کند.
معمولا در 6 الی 14 و گاهی تا 21 صفحه صادر می گردد که 3 نسخه آن اصلی می باشد که به امضا صادر کننده، حمل کننده و گیرنده کالا می رسد و بقیه نسخه های آن در گمرکات ورودی و خروجی کشورهای بین راه مورد استفاده قرار می گیرد.
اطلاعات موجود در بارنامه زمینی
- نام و نشانی فرستنده کالا یا کارگزار آن
- نام و نشانی حمل کننده کالا
- نام و نشانی گیرنده کالا
- تاریخ صدور و تاریخ حمل
- تاریخ و محل بارگیری در مبدا و هم چنین در مقصد
- وزن خالص و ناخالص محموله
- هزینه های مربوط به حمل و گمرک و …
- مشخصات کالا: ابعاد، نوع بسته بندی، نوع کالا، تعداد و علایم
- اسناد ضمینه
بارنامه هوایی
بارنامه هوایی یا Airway Bill سندی است که کالاهای ارسال شده در حمل ونقل هوایی با اطلاعات کامل مشخص می کند و اجازه پی گیری آن را می دهد و به تنهایی سند قابل معامله و یا سند مالکیت کالا محسوب نمی شود و صاحب کالا بعد از دریافت چنین بارنامه ای و رسیدن کالا به مقصد، به شرکت هواپیمایی مربوطه مراجعه و حواله تحویل کالا (Delivery Order) را دریافت می نماید.
این بارنامه در ۱۲ نسخه صادر می شود که ۳ نسخه آن اصلی و مابقی برای قسمتهای داخلی شرکت هواپیمایی مورد استفاده قرار می گیرد.
1. نسخه اصلی اول برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده (For Carrier)
2. نسخه اصلی دوم برای گیرنده کالا (For Consignee)
3. نسخه اصلی سوم برای فرستنده کالا (For Shipper)
بارنامه هوایی به جهات زیر دارای اهمیت است :
رسید کالا جهت حمل است.
مشخص کننده قرارداد حمل است.
صورتحساب کرایه حمل کالا است.
راهنمای نحوه حمل کالا توسط مسئولین حمل می‌باشد.
گواهی بیمه است در صورتی که بیمه حمل از طرف ارسال کننده کالا تقاضا شده باشد.
اطلاعات موجود در بارنامه هوایی
- نام و نشانی فرستنده
- نام و نشانی گیرنده
- کد 3 حرفی معرف فرودگاه مبداء
- کد 3 حرفی فرودگاه مقصد
- تعداد بسته های بارنامه
- وزن بار که توسط باسکول اندازه گیری می شود (معمولا بر حسب کیلو گرم)
- وزن معادل حجم
- نرخ حمل واحد وزن بار (معمولا نرخ یک کیلو)
- مبلغ کل (ممکن هزینه های دیگری هم باشد)
- شرح کالا و همچنین ابعاد بسته ها یا حجم بار
- شماره پرواز
- تاریخ پرواز
انواع برنامه، بارنامه دریایی، بارنامه راه آهن، بارنامه هوایی، بارنامه زمینی، انواع بارنامه